Kamu mühendisleri ve THS personeline akıllara seza dava ve cezalar

Sorumlulukları olsun olmasın kamu mühendisleri ve teknik hizmetler personeli, birçok vakada akıllara seza dava ve cezalarla boğuşmak durumunda kalıyor. MEMUR5.COM editörü Memur-Sen'in raporundan çarpıcı dava ve ceza örneklerini derleyerek meseleyi analiz masasına yatırıyor.

Memur-Sen'in yayımladığı "Mühendislik Meslek Kanunu ve Teknik Hizmetler Sınıfının Sorunları Paneli/Çalıştayı Raporu"nda, "Teknik Hizmetler Sınıfı Personelinin Mesleki Sorumluluk Boyutunun Anlaşılabilmesi İçin Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi" başlıklı bölüm, sektörde çalışanların karşılaştığı mesleki sorumluluklar hakkında dikkat çekici bir içeriğe sahip.

Raporun ilgili bölümünde,  (THS) personelinin mesleki sorumluluklarının anlaşılması için yargı kararlarına başvuruluyor.  Bu bağlamda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü'nde hukuki takip altında bulunan personelin durumu incelenmiş, çeşitli mahkeme kararlarına yer veriliyor.

Örneğin, elektrik tesislerinin bakım ve denetim eksikliğinden kaynaklanan zararın hukuki sorumluluğuyla ilgili bir dava örneği yer alıyor. Bu dava, teknik detayların yanı sıra yasal düzenlemelerin de incelenerek, kamu kurumlarının sorumluluklarının sınırlandırılması ve yargı süreçlerinin nasıl ilerlediğini gözler önüne seriyor.

Rapor ayrıca, farklı bölgelerde ve kurumlarda çalışan personelin yargı süreçlerindeki deneyimlerine de ışık tutuyor. Özellikle belirli bölgelerde belirli kurumlarda çalışan personele karşı açılan davaların yoğunluğu, kamu personelinin bu bölgelere gitmek istememesine neden oluyor.

Kamu mühendisleri ve THS personelinin boğuştuğu akıllara seza dava ve cezalara 7 örnek:

ÖRNEK 1: İnebolu Ağır Ceza Mahkemesi, ıslah kanalının taşması sonucu 17 kişinin ölümü ve 3 kişinin kaybolmasıyla ilgili olarak 19 teknik kamu görevlisini taksirle adam öldürmek suçundan cezalandırıldı. Ayrıca 15 şikayetçiye avukatlık ücreti ve yargılama giderleri olarak toplamda 69.727 TL ödenmesine ve vefat edenlerin yakınlarına kişi başı 500.000 TL ile 1.000.000 TL arasında manevi tazminat tahsil edilmesi kararlaştırıldı.

ÖRNEK 2: Kocaeli Asliye Hukuk Mahkemesi, Maliye Hazinesi aleyhine açılan tazminat davasında, 5 kamu görevlisinin idare zararına kusurlu olduğunu tespit ederek her bir davalıdan 82.000 TL tazminat ile yasal faiz ve 13.020 TL avukatlık ücreti ve yargılama giderlerinin tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verdi.

ÖRNEK 3: Karayolları Genel Müdürlüğü'nde hukuki takip altında bulunan personel sayısı 176, toplam dava sayısı ise 294. Bu davalar arasında 30 ön inceleme, 86 savcılık soruşturması, 75 temyiz, 77 beraat ve 26 ceza kararı bulunuyor.

ÖRNEK 4: Karayolları Genel Müdürlüğü'nde dört personel hakkında toplam 32 dava bulunmaktadır: Şube Şefi İsimsiz 1 için 14, Şube Şefi İsimsiz 2 için 7, Bölge Sanat Yapıları Şefi İsimsiz 3 için 6 ve Trafik Teknik Görevlisi İsimsiz 4 için 5 dava açılmıştır.

ÖRNEK 5: Rize'de 2021'deki heyelanda bir müştekinin hayvanları telef olup işletmesi yıkılınca, sorumluluğu bulunan Trabzon Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü personeli hakkında savcılık soruşturması başlatıldı. İlgili şube şefi, "Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun" gereğince yargılanacak. 

ÖRNEK 6: Elektrik Kurumu'na ait tesislerde meydana gelen elektrik telinin kopması sonucu zarar gören davacılar, bu zararların tazmin edilmesini istiyorlar; zira zararın teknik denetim ve bakım eksikliğinden kaynaklandığı belirtiliyor ve Elektrik Kurumu'nun davalı olmasında yasal bir engel görmüyorlar. Mahkeme, davanın yargı yeri nedeniyle reddedilmesine karar vermiş ancak bu karar daha sonra bozulmuş, genel mahkemelerde görülmesine hükmedilmiş.

ÖRNEK 7: Rize'de Çamlıhemşin'de yaşanan olayda, bir kişinin başına düşen taş sonucu yaralanıp hastanede vefat etmesiyle ilgili olarak, Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü personeli hakkında soruşturma başlatıldı, ancak olayın doğal nedenlerle olması durumunda bile kamu personelinin sorumluluk araştırılıyor.

Yukarıdaki örneklerden, Teknik Hizmetler Sınıfı personelinin mesleki sorumluluklarının önemli sonuçlara yol açabileceği ve çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceği açıkça görülüyor. Özellikle kamu projelerinde yer alan personelin, görevlerini yerine getirirken hem kanun ve mevzuata uygun davranması hem de projelerdeki sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi icap ediyor.

Bu örneklerde görülen hapis cezaları, adli para cezaları, idari para cezaları, disiplin cezaları, maddi ve manevi tazminat gibi yaptırımlar, personelin işini eksiksiz ve titizlikle yerine getirmesinin ne kadar önemli olduğunu vurguanıyor. Ayrıca, bu tür yaptırımların personelin iş ve özel hayatını olumsuz etkileyebileceği izahtan vareste.

Kamu kurum ve kuruluşlarının, personelini yargı önünde temsil ettirme ve avukatlık ücretlerini karşılama noktasında kısıtlılıklar yaşaması, personelin haklarını koruma ve adaletin sağlanması açısından önemli bir sorun olarak ortaya çıkıyor. 

Memur-Sen'in raporunun söz konusu bölümü şöyle:

Teknik Hizmetler Sınıfı Personelinin Mesleki Sorumluluk Boyutunun Anlaşılabilmesi İçin Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi

Raporun bu bölümünde Teknik Hizmetler Sınıfı personelinin mesleki sorumluluklarının sonuçlarının ve kapsamının anlaşılabilmesi için personelin görevleri sırasında karşılaştığı durumlardan yargıya konu olmuş mahkeme kararlarından örnekler verilecektir.

Yargı kararlarına geçmeden önce Teknik Hizmetler Sınıfı personeli üzerindeki sorumlulukların anlaşılabilmesi adına Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü’nde hukuki takip altında bulunan personele yönelik bir tablo paylaşılacaktır. Karayolları Genel Müdürlüğü Hukuki Takip Altında Bulunan Personel Sayısı

Hukuki Takip Altında Bulunan 176

Toplam Dava Sayısı 294

Ön İnceleme 30

Savcılık 86

Temyiz 75

Beraat 77

Ceza Alan 26

Hukuki Takip Altında Bulunan personel hakkında art arda; Şube Şefi İsimsiz 1’in 14 davası, Şube Şefi İsimsiz 2’nin 7 davası, Bölge Sanat Yapıları Bakım Onarım İşletme Şefi İsimsiz 3’ün 6 davası, Şube Bakım ve Trafik Teknik Görevlisi İsimsiz 4’ün 5 davası bulunmaktadır.

“Teknik yönden bakım ve muhafazası Elektrik Kurumu’na ait tesisteki elektrik telinin kopmasından doğan zarar, bakım ve teknik denetim eksikliğinden doğduğuna göre, husumetin davalı Kuruma yöneltilmesinde yasaya aykırılık yoktur. Davacılar, köye ait elektrik telinin kopması sonucu tarlalarındaki ürünün yandığından bahisle doğan zararın ödetilmesini istemektedirler. Zarara neden olan elektrik tellerinin köye ait tesisler olduğunda uyuşmazlık yoktur. Olay tarihinde yürürlükte bulunan 1312 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Kanununun 8 inci maddesinin 2 nci fıkrasında açıkça, aynı yasanın 4 üncü maddesi uyarınca finanse edilen köy elektrik tesislerinin köy idaresi tarafından işletileceği ve ancak teknik denetiminin ise TEK tarafından yapılacağı öngörülmüştür. Anılan maddede öngörülen teknik denetimin, köye ait tesislere teknik yönden bakım ve muhafazasını kapsadığı kuşkusuzdur. Nitekim anılan fıkra hükmünü değiştiren 2032 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi hükmünden de bu yön açıkça bellidir. Zarara sebep olan olay elektrik tesislerinin işletilmesinden değil, bakım ve teknik denetim eksikliğinden doğduğuna göre husumetin davalı Kuruma yöneltilmesinde yasaya aykırılık yoktur. 1312 Sayılı Yasa ile kurulan TEK tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı, özel hukuk hükümlerine tabi bir iktisadi devlet teşekkülü olduğuna göre (madde 1) davalı aleyhine açılan bu davanın genel mahkemelerde bakılması gerekirken, dava dilekçesinin yargı yeri bakımından reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir. (4.HD. 02.02.1979, E.1979/8946 - K.1979/1247)

---

"T.C Rize Pazar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, “Rize İli Çamlıhemşin yolu üzerindeki Elmalık Mahallesinde 18/10/2021 tarihinde yağışlar sonucu meydana gelen heyelana istinaden müştekinin hayvanlarının telef olduğu ve işletmenin yıkıldığı anlaşılmakla ilgili sorumlu Trabzon Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü personeli hakkında savcılık soruşturulması başlatılmış ve ilgili Şube Şefi hakkında 4483 sayılı “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun” hükümleri uyarınca gerekli işlemlerin yapılması mütalaa edilmiştir.”

---

“T.C Rize Pazar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, 23/01/2020 tarihinde Rize İli, Çamlıhemşin İlçesi, Merkez Mahallesi üzerinde yaklaşık 15 metre yukarıdan doğal nedenlerle harekete geçerek düşen taşın kafasına isabet etmesi nedeniyle yaralanması ve kaldırıldığı hastanede vefat etmesi şeklinde gelişen olaylarla ilgili olarak, alandaki tüm önlemler kamu personelince alınmış olmasına ve olayın doğal seyirde oluşmuş olmasına rağmen, Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü Şube Şefliğinde olaydan sorumlu olan kişiler hakkında soruşturma başlatılmıştır.”

---

“15 kişinin şikayetçi sıfatıyla bulunduğu, kamu kurum ve kuruluşlarından 19 teknik kamu görevlisinin ise sanık sıfatıyla yargılandığı İnebolu Ağır Ceza Mahkemesi’nin “İdarece yapılan ıslah kanalının taşması sonucu bölgede bulunan bir apartmanın yıkılarak 17 kişinin ölümüne 3 kişinin ise kayıplara karışmasına neden olunduğu” taksirle adam öldürmeye ilişkin davasındaki 28/12/2023 tarihli kararında, sanıklar bakımından hapis cezasına hükmedilmiş, 15 şikayetçinin her biri lehine 29.800 TL avukatlık ücreti ve 39.927 TL yargılama giderine hükmolunmuştur. Hukukumuzda manevi tazminat davaları ceza davalarında verilen kararlardan hareketle açılmakta olup, vefat eden her bir şikayetçi yakını adına bugün için Mahkemenin takdirine göre 500.000 TL – 1. 000.000 TL manevi tazminat ve yargılama gideri, kamu görevlisi sanıkların üzerine bırakılacaktır.”

---

“Kocaeli Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15/12/2022 tarihli kararında “Maliye Hazinesine açılan kadastro ve tapu sicilinin tutulmasından kaynaklanan rucuen tazminat dava dosya içeriği ile davacı İdare Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan ‘Ön İnceleme Raporu’ incelemesi ile davalıların kusuru ile idare zararı arasındaki illiyet bağının açıkça ortada olduğu anlaşılmış, kusur oranı ve zarardan sorumluluğun tespiti için dosya bilirkişiye tevdii edilmiş ve sonucunda; 82.000 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ve 13.020 TL avukatlık vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Kamu Görevlisi ………’dan; 82.000 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ve 13.020 TL avukatlık vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Kamu Görevlisi …………’dan; 82.000 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ve 13.020 TL avukatlık vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Kamu Görevlisi …………’dan; 82.000 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ve 13.020 TL avukatlık vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Kamu Görevlisi …………..’den; 82.000 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ve 13.020 TL avukatlık vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Kamu Görevlisi ………………’dan ayrı ayrı alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.”

---

Yukarıdaki örneklerden görüldüğü üzere, Teknik Hizmetler Sınıfı personeli kanun, mevzuat ve uygulamadan doğan sorumlulukları, projeler içinde ilk elden yetkili olma ve imza sahibi olmaları dolayısıyla görevlerini yerine getirirken hapis cezaları, adli para cezaları, idari para cezaları, disiplin cezaları, maddi ve manevi tazminat gibi çok türlü yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Üstelik yargılama sonucu ceza alan personelin görev birimi değiştirilmekte, kamuya verdiği emekler heba olmakta ve hayat düzeni bozulmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları kendi personelini yargı önünde temsil ettirmek ve avukatlık ücretini karşılamak noktasında Mevzuat serbestisi olmamasından dolayı eyleme geçememektedir. Üstelik davalar yoğunluklu olarak belirli bölgelerde belirli kurumlarda görev yapan personele karşı açılmakta bu durum kamu personelinin o bölgelere gitmek istememesine sebep olmaktadır. (Rize, Giresun, Karayolları, DSİ gibi.)