Rapora göre Sosyal Güvenlik Sistemi alarm veriyor
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanlığı 2023 Faaliyet Raporunu açıkladı. Raporda çok çarpıcı bilgiler yer almaktadır. Raporda sigortalı sayısından emekli sayısına, sağlık harcamasından bütçe transferine, aktif/pasif dengesinden devlet desteğine kadar birçok bilgiye yer verildiğini görüyoruz.
MEMUR5.COM editörü faaliyet raporunu analiz etti.
Emeklilere yapılan ödemeler
Faaliyet raporuna göre;
4/1-(a) sigortalılardan 10.685.554 kişiye toplam 894.279.455.019 TL ödeme yapıldı.
4/1-(b) sigortalılardan 2.861.770 kişiye toplam 203.894.958.718 TL ödeme gerçekleştirildi.
4/1-(c) sigortalılardan 2.482.932 kişiye toplam 315.088.459.449 TL ödeme yapıldı.
2023 yılında toplamda 16.030.256 emekliye 1.413.262.873.186 TL ödeme gerçekleştirildi.
Aktif/pasif oranları
Buna göre 2023 yılı sonu itibarıyla;
4/a sigortalılar için aktif pasif oranı 1,82
4/b sigortalılar için aktif pasif oranı 1,15
4/c sigortalılar için aktif pasif oranı1,59
olmak üzere ortalama aktif/pasif oranı 1,66
Bu oranlar 2022 yılında şu şekildeydi;
4/a sigortalılar için aktif pasif oranı 2,37
4/b sigortalılar için aktif pasif oranı 1,27
4/c sigortalılar için aktif pasif oranı 1,48
olmak üzere ortalama aktif/pasif oranı 2,01
Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için aktif pasif oranının 4/1 olması gerekmektedir. EYT sonrasında aktif/fasip oranında ciddi düşme olduğu görülmektedir.
Emeklilere beklenenin üzerindeki ödemelerin sebebi
Raporda yer alan ifadelere göre emeklilere yapılan ödemelerdeki beklenenin üzerindeki artışın sebebi alt sınır aylıklara yapılan zamlar ile EYT kapsamında yapılan ödemeler.
Sigortalı sayısı azalırken emekli sayısı arttı
Raporda konuyla ilgili olarak şu ifadelere yer verilmiştir:
"Emekli Aylıkları 2023 yılında emekli aylıkları 1.408,6 milyar TL olarak gerçekleşmiş olup bu tutar bütçede planlanan 1.029,9 milyar TL’lik giderin %36,8 üzerinde kalmıştır. Bütçede 2023 yılı emekli aylığı artışları; 4/1-(a) ve 4/1-(b) için ocak ayında %15,91, Temmuz ayında %11,6 olarak; 4/1-(c) emekli aylık artışları ise Ocak ayında %16,99, temmuz ayında %9,53 olarak öngörülmüştür. Ancak söz konusu artışlar; 4/1-(a), 4/1- (b) ve 4/1-(c) için ocak ayında %30 ve temmuz ayında ise %25 olarak gerçekleşmiştir.
Emekli aylık artışlarının bütçe öngörüsünün üzerinde gerçekleşmesinde, en düşük emekli aylıklarının yükseltilmesinden kaynaklanan tutarların da emekli aylıklarına yansıması ve 2023 yılı mart ayında yürürlüğe giren 8/9/1999 tarihi ve öncesi sigortalılar için emeklilikte yapılan düzenleme etkili olmuştur."
Emekli sayısı 16.030.256 kişiye ulaştı
Buna göre 2022 yılında aktif sigortalıların sayısı 26.344.234 kişiye ulaşmış olup yaklaşık %75,2’sini 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılar oluşturmaktadır. Pasif sigortalı sayısı ise 13.933.020 iken yaşlılık aylığı alan kişi sayısı bu sayının %68,2’sine denk gelmektedir.
Ülkemizde 2022 yılında 34.813.357 bağımlı bulunmakta ve 4/1-(a) kapsamındaki sigortalıların bağımlıları %50,8’ine karşılık gelmektedir. Türkiye nüfusunun %89’u sosyal sigorta kapsamındadır.
2023 yılı Aralık ayında ise aktif sigortalıların sayısı 25.358.022 kişi oldu
2023 yılı Aralık ayında ise aktif sigortalıların sayısı 25.358.022 kişi olup yaklaşık %73,40’ını 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılar oluşturmaktadır. 2022 yılına göre aktif sigortalı sayısındaki en yüksek düşüş 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılarda 1.200.786 olarak görülmüştür. Pasif sigortalı sayısı ise 16.030.256 iken yaşlılık aylığı alan kişi sayısı bu sayının %71,8’ine tekabül etmektedir.
2022 yılına göre emekli sayısı 2.097.236 kişi arttı
2022 yılına göre pasif sigortalı sayısı 2.097.236 kişi artmıştır.
Ülkemizde 2023 yılı Aralık ayı itibarıyla 34.033.308 bağımlı bulunmakta ve hizmet akdiyle çalışan sigortalıların bağımlıları %48,5’ine karşılık gelmektedir. 2022 yılına göre bağımlı sayısı 780.049 kişi azalmıştır. Sosyal sigorta kapsamı 75.878.808 olarak belirlenmiş olup Türkiye nüfusunun %89’una tekabül etmektedir. 2022 yılına göre sosyal sigorta kapsamı oranı aynı kalmıştır.
SGK'ya devlet katkısı 325 milyar 630 milyon TL'ye ulaştı
Sosyal Güvenlik Kurum Başkanlığı'nın paylaştığı bilgilere göre 2023 yılında gelir-gider farkı bütçe tahminine göre %33,5 artış, bütçe transferi tutarı ise %45,8 artış gösterdi.
2023 yılında devlet katkısı bütçeye göre %31,5 oranında artarak 325 milyar 630 milyon TL olarak gerçekleşti.
2023 yılı Aralık ayında aktif/pasif oranı 1,66.
Devlet katkısının ulaştığı rakam endişe verici boyuta ulaştı.
2023 yılında 849 milyar 845 milyon bütçe transferi yapıldı
SGK'ya ana gelir kalemi prim gelirlerinin yanında hazineden büyük tutarlarda transfer yapılıyor.
5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde; "Devlet, Kurumun ay itibarıyla tahsil ettiği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar. Devlet katkısı olarak hesaplanacak tutar talep edilen tarihi takip eden 15 gün içinde Hazinece Kuruma ödenir..." hükmüne yer verildiğinden Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 yılından beri SGK'nın topladığı her 100 liralık prime karşılık hazine SGK'ya 25 lira katkıda bulunuyor.
Hazine ayrıca kök aylıkları ile en düşük emekli aylığı arasındaki farkın karşılanması, emeklilere bayramda yapılan ikramiye ödemeleri, SGK’ya görev olarak verilen faturalı ödemeler, vergi iadesinin yerine emeklilere yapılan “ek ödemeler” ve SGK’nın açığının karşılanması için her yıl bütçeden kaynak transfer ediyor.
2023 yılında bu kapsamda yapılan transfer tutarı 582 milyar 943 milyon öngörülmüşken 849 milyar 845 milyon olarak gerçekleşmiştir. Bütçe rakamlarından sapma ise 266 milyar 902 milyondur.
Sağlık harcama tutarı endişe verici boyuta ulaştı
Sağlık Harcamalarının endişe verici boyutlara ulaştığı ve sosyal güvenlik sistemine ciddi yük oluşturduğu görülüyor.
2023 yılında toplam sağlık harcamasının 553 milyar 143 milyona ulaştığı görülüyor.
Sağlık harcamasının dağılımı ise şu şekildedir:
Devlet Hastaneleri 258 milyar,
Üniversite Hastanesi 74.573 milyar,
Özel Hastane 34.525 milyar,
İlaç 178.273 milyar,
Reçete Hizmet Bedeli 1.927,
Diğer harcamalar 5.846 milyar (Tıbbi Malzeme, Diş, Optik vb. ile Yolluk Giderleri)
Bakmadan Geçme
