Sayıştay'dan memurların fazla çalışma ücretine ilişkin kritik karar

Kamu İdaresi TürüBelediyeler ve Bağlı İdareler 

Yılı2019 

Dairesi8 

Dosya No49384 

Tutanak No54579 

Tutanak Tarihi15.3.2023 

Konu: Mevzuata aykırı maktu mesai ödemesi

55 sayılı İlamın 10 uncu maddesiyle; Zabıta Amirliği Biriminde geçici görevle çalışmakta olan ve zabıta kadrosunda olmayan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti ödendiği gerekçesiyle … TL’nin tazminine hükmedilmiştir.

…

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Temyize konu Daire Kararında Belediyenin Zabıta Amirliği Biriminde geçici görevle çalışmakta olan ve zabıta kadrosunda olmayan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti ödendiği gerekçesiyle … TL’nin tazminine hükmedildiği görülmektedir.

Sorumlular temyiz dilekçelerinde, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 51 inci maddesinde zabıta memuru ibaresi kullanılmadığını, dolayısıyla görevlendirme yoluyla zabıta faaliyetlerinde bulunulması ile ilgili herhangi bir kısıtlama getirilmemiş olduğunu, yine Bütçe Kanunu’na ekli (K) Cetveli’nin fazla çalışma ücretleri ile ilgili “(B) Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı bölümünde zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışanlar ibaresi kullanılarak genelleme yapıldığını ve zabıta memuru ifadesi kullanılmamış olduğunu söylemişlerdir.

5393 sayılı Kanun’un 51 inci maddesinin dördüncü fıkrasında;

“Zabıta hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. Zabıta personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” denilmektedir.

2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli (K) Cetveli’nin fazla çalışma ücretleri ile ilgili “(B) Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı bölümünde;

“1- Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir.

…” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde aylık maktu mesai ücretinin ödenme şartlarından bahsedilmiş, kimlerin zabıta hizmetlerini fiilen yapabileceği ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Zabıta hizmetlerini kimlerin fiilen yapabileceğine ilişkin düzenlemeler Belediye Zabıta Yönetmeliği’nde yer almaktadır.

Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Çalışma düzeni” başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında;

“(2) Zabıta personelinin çalışma saatleri vardiyalar halinde görevin gereğine göre 24 saat iş 48 saat istirahat veya 12 saat iş 24 saat istirahat şeklinde düzenlenebilir. Belediye zabıta memurlarının haftalık olağan çalışma saatleri 48 saati geçmeyecek şekilde düzenlenir. Ancak, personel sayısı az olan zabıtalarda 12 saat iş, 12 saat istirahat şeklinde düzenleme yapılabilir. Bu uygulamadan dolayı hizmetin sürekliliğini aksatmamak kaydıyla ve bir sıra dâhilinde personele 657 sayılı Kanunun 99 uncu maddesi göz önünde bulundurularak ayrıca haftada bir gün ilave izin verilebilir.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Yönetmeliğin “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 16 ncı maddesinde;

“ (1) Diğer kamu kurum ve kuruluşları veya belediye hizmet birimlerinde asıl memur kadrosunda çalışanlardan, belediye zabıta memurluğuna geçmek isteyenler; 35 yaşını aşmamaları, bu Yönetmeliğin 13/A maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yer alan şartları taşımaları, 13/E maddesinde öngörülen sınavda başarılı olmaları kaydıyla 657 sayılı Kanuna ve diğer mevzuat hükümlerine uyularak zabıta memurluğuna atanabilir.” denilmektedir.

Yine aynı Yönetmeliğin “Geçici görevlendirme” başlıklı 41 inci maddesinde;

“(1) Zorunlu hallerde, belediye memurlarından ihtiyacı karşılayacak sayıda personel zabıta biriminin sadece büro hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilebilir.

(2) Geçici görev süresi bir yıl içinde altı ayı geçemez.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere Belediye Zabıta Yönetmeliğinde zabıta teşkilatında yer alan kadro ve unvanlar, zabıta personelinin çalışma düzeni, çalışma saatleri, personel yetersizliği durumunda yapılacak fazla çalışma, başka birimlerden memurların zabıta memurluğuna atanma şartları, zorunlu hallerde başka birimlerden memurların zabıta biriminde geçici görevlendirme durumlarında hangi görevleri yapabilecekleri ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre, zabıta biriminde ancak zorunlu hallerde ve sadece büro hizmetlerinde geçici olarak görevlendirme yapılabilecektir. Dolayısıyla başka birimlerden memurların zabıta biriminde fiilen zabıta hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilmesi ve kendilerine maktu mesai ücreti ödenmesi mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, mevzuata aykırı olarak yapılan maktu mesai ücreti ödemeleri 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71 inci maddesine göre kamu zararı teşkil etmektedir.

Bu itibarla, kadrosu zabıta memuru olmayan personele aylık maktu mesai ücreti ödenmesi sonucu kamu zararına sebebiyet verildiğinden sorumlu talebinin reddi ile 55 sayılı İlamın 10 uncu maddesiyle verilen … TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, (Üye …, Üye … ve Üye …’in aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oy çokluğu ile,

6085 sayılı Kanun’un 57 nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştayda karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,

Karar verildiği 15.03.2023 tarih ve 54579 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü

Üye …, Üye … ve Üye …’in karşı oy gerekçesi

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51 inci maddesinin dördüncü fıkrasında;

“… Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” denilmektedir.

7156 sayılı 2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'na ekli K Cetveli'nin "Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti" başlıklı bölümünde "Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç) belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir..." hükmü bulunmaktadır.

Her iki kanunda da kadro şartı aranmaksızın aylık maktu fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için fiilen çalışma şartı getirilmiştir. Temyiz dilekçesi ve eklerinden bu kişilerin zabıta memuru olarak görevlendirildiği ve zabıta hizmetini fiilen yürüttükleri anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu kişilere maktu mesai ücreti ödenmesi kamu zararı olarak değerlendirilemez.

Açıklanan nedenlerle Daire Kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.