Gazze'de kırılgan ateşkes: Önümüzdeki 24 saat kritik sınav

İsrail ile Hamas arasında üç günlük ateşkesin ilk aşaması yürürlüğe girdi. Tarafların karşılıklı rehine ve mahkûm takasına başladığı süreçte, önümüzdeki 24 saat hem ateşkesin sürdürülebilirliği hem de bölgesel diplomasi açısından belirleyici olacak.

72 saatlik anlaşmanın kritik ilk evresinde Hamas’ın elinde kalan 20 canlı rehineyi serbest bırakması, İsrail’in de yüzlerce Filistinli mahkûmu tahliye etmesi öngörülüyor. Aynı dönemde ABD Başkanı Donald Trump’ın bölgeye yapacağı ziyaret, Mısır’daki barış zirvesi ve uluslararası gözlem gücü hazırlıkları, ateşkesin kalıcı bir siyasi sürece evrilip evrilemeyeceğini şekillendirecek. Ancak sahada belirsizlik sürüyor; hem Gazze’deki yıkım hem de tarafların açıklamaları, sürecin kırılganlığını ortaya koyuyor.

Ateşkesin ilk saatleri: Yardım konvoyları Gazze’ye girdi

Gazze’nin güneyinde, Mısır sınırındaki Refah kapısından onlarca yardım tırı bölgeye giriş yaptı. Ancak Birleşmiş Milletler ve UNICEF, tek geçiş noktasının yeterli olmadığını vurguluyor.
UNICEF sözcüsü James Elder, BBC’ye yaptığı açıklamada “İsrail’in açabileceği beş-altı nokta var. Eğer bunlar açılırsa, 1000 tır tek bir güzergahta sıkışmaz,” dedi.
Ateşkesin başlamasından bu yana kaç tırın Gazze’ye ulaştığı ise hâlâ net değil.

Rehine ve mahkûm takası başlıyor

Hamas’ın, Pazartesi yerel saatle 12.00’de hayatta olduğu düşünülen tüm İsrailli rehineleri serbest bırakması bekleniyor. Teslim işlemi kamuya kapalı yürütülecek; serbest kalan rehineler İsrail’de tıbbi kontrol altına alınacak.
Buna karşılık İsrail, 250 Filistinli mahkûmu ve savaş döneminde tutuklanan yaklaşık 1.700 kişiyi serbest bırakacak.
Listede Mervan Barguti’nin bulunmadığı belirtilirken, bazı mahkûmların Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te tahliye edilmesi bekleniyor.

Trump bölgeye gidiyor: Barış planının imzası Kahire’de

ABD Başkanı Donald Trump, yarın İsrail’e giderek parlamentoda konuşma yapacak; ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile birlikte Mısır’a geçecek.
Mısır Cumhurbaşkanlığı, Kahire’de yapılacak zirvede Trump’ın ABD arabuluculuğunda hazırlanan ateşkes planını resmen imzalayacağını açıkladı. Liderler, Gazze’nin gelecekteki yönetimi ve güvenlik düzenlemelerini de ele alacak.

İsrail ordusu çekiliyor, Hamas seferberlik ilan ediyor

Anlaşma kapsamında İsrail askerleri Gazze’nin bazı bölgelerinden çekilmeye başladı.
Hamas, boşalan alanlarda güvenliği sağlamak için 7.000 mensubunu göreve çağırdı.
Hamas’ın iç güvenlik teşkilatına bağlı militanlar, Cumartesi günü Gazze Şehri’nde devriye gezerken görüldü. Örgüt, mesajlarında “Gazze’yi haydutlardan ve işbirlikçilerden temizleme” çağrısı yaptı.

Bir Hamas yetkilisi Reuters’a yaptığı değerlendirmede, “Silahlarımız meşrudur; işgal sürdükçe var olacaktır,” ifadesini kullandı.

İsrail: “Sıradaki hedef Hamas tünellerinin imhası”

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada rehinelerin serbest bırakılmasının ardından ülkesinin “en büyük sınavının” Gazze’deki Hamas tünellerinin yok edilmesi olacağını söyledi.
Katz, bu operasyonun “ABD liderliğinde kurulacak uluslararası mekanizma” aracılığıyla yürütülebileceğini belirtti.

ABD gözlem gücü hazırlığı

Washington, ateşkesi izlemek üzere 200 Amerikan askerinin İsrail’e konuşlandırılacağını duyurdu.
Yetkililere göre askerler, Türkiye, Mısır, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri birliklerinden oluşması beklenen çok uluslu bir görev gücü içinde yer alacak.
Hiçbir ABD askerinin Gazze’ye girmeyeceği, yalnızca denetim ve koordinasyon görevleri üstleneceği belirtildi.

Netanyahu: “Hamas kuşatma altında kalacak”

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ulusa sesleniş konuşmasında “rehinelerin geri alınması hedefinin yerine getirildiğini” söyleyerek savaş amaçlarının tamamlandığını savundu.
Netanyahu, Trump’ın barış planının “ikinci aşamasının Hamas’ın ve Gazze’nin silahsızlandırılması” olduğunu ifade etti ve “Bu hedef gerekirse zor yoldan da başarılacak,” dedi.

Ateşkesin gölgesinde: Gazzeliler kuzeye dönüyor

Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle on binlerce Filistinli, kuzeydeki evlerine dönmeye başladı.
Ancak bölgedeki yıkımın boyutu, sivil dönüşlerin uzun süreceğini gösteriyor.
Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre İsrail saldırılarında 67 binden fazla Filistinli öldü; bunların yaklaşık 20 bini çocuk.

Arka plan

Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki “Aksa Tufanı” saldırısında çoğu sivil 1.200 kişi yaşamını yitirmiş, 250 kişi rehin alınmıştı.
İki yıl süren savaş, Gazze’nin altyapısını neredeyse tamamen yok etti.
Şimdi tüm dünya, Cuma günü başlayan bu üç günlük ateşkesin kalıcı barışa mı, yoksa yeni bir çatışma döngüsüne mi yol açacağını izliyor.