DİSK-AR: Yoksulun enflasyonu zenginin iki katı

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunda gıda enflasyonunun yüzde 110,6 olduğunu bildirdi.

DİSK-AR tarafından yapılan açıklamaya göre, resmi enflasyon oranları yoksul kesimin hissettiğinin iki katı olarak belirlendi.

TÜİK'in tüketici fiyat endeksi verilerine göre, gıda enflasyonu yüzde 70,4 olarak kaydedildi, ancak dar gelirliler için bu oran yüzde 111'e kadar çıktı. En yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 110,6 olarak gerçekleşirken, en yüksek gelir grubunda ise bu oran yüzde 51,3 oldu.

TÜİK'in mahkeme kararını uygulamayı reddetmesi ve yargı yolunun tükenmesi üzerine kesinleşen karara uyması gerektiği vurgulandı. Bu süreçte, resmi enflasyon oranlarının dar gelirli ve emekçi kesimlerin gerçek yaşam deneyimlerini yansıtmadığı belirtildi.

DİSK-AR'ın araştırması:

Fiyatlar artmaya devam ediyor! Sadece üç aylık resmi enflasyon yüzde 15,1!

 
TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık resmi enflasyon yüzde 68,5!
Mart 2023’te yüzde 2,29 olan aylık enflasyon oranı Mart 2024’te yüzde 3,16, Mart 2023’te yüzde 50,51 olan yıllık enflasyon oranı ise Mart 2024’te yüzde 68,80 olarak gerçekleşti.
Resmi gıda enflasyonu yüzde 70,4, dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 111!
Resmi verilere göre 2005’ten bu yana ortalama fiyatlar 19 kat, gıda fiyatları ise 28 kat arttı!
TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kesinleşen davanın gereğini derhal yerine getirmeli, madde fiyat listesini açıklamalıdır!
TÜİK hissedilen enflasyon oranlarını da açıklamalıdır.
2024 Mart dönemine ait TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Nisan 2024’te yayımlandı. TÜİK verilerine göre TÜFE’deki (2003:100) değişim 2024 Mart’ta bir önceki aya göre yüzde 3,16, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 57,50 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 68,50 oldu. 2024 yılının ilk üç ayında ortalama fiyat artış oranı ise yüzde 15,06 olarak gerçekleşti. 2024 Mart döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık yüzde 104,07 ile eğitim oldu. İkinci en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu yıllık yüzde 97,94 artışla lokanta ve oteller olurken üçüncü harcama grubu ise yüzde 80,25 ile sağlık oldu.

Ancak TÜİK madde fiyat listesini Haziran 2022’den bu yana açıklamadığı için ürün ve hizmet bazında ortalama fiyatlar tam olarak bilinmiyor. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamayı reddetti. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor. 

Resmi gıda enflasyonu yüzde 70,4 iken dar gelirlinin gıda enflasyonu yüzde 87-111 bandında!

TÜİK, Mart 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 70,41 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın  TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 70,4 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 86,5 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 80,3 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 92 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 110,6 olarak gerçekleşti.

Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 67,3 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 51,3 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 11 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 51 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranları da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Uluslararası alanda Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya Merkez Bankaları gibi çeşitli kuruluşlar tarafından hissedilen/algılanan ve beklenen tüketici enflasyonu düzenli olarak yayımlanıyor. Ancak TÜİK, aylık Tüketici Eğilim Anketi gerçekleştirmesine rağmen, bunun çıktısı olan “hissedilen/algılanan enflasyon”u açıklamıyor. TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır.  TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır.

TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 Mart’ta 115 olan TÜFE endeksi, Mart 2024’te 2.139’a yükseldi. 2005 Mart’ta 113 olan gıda fiyatları endeksi ise 2024 Mart’ta 3.150’ye yükseldi. Böylece TÜFE  2005’ten bu yanda 18,6 kat; gıda fiyatları ise 2005’ten bu yana 27,9 kat arttı. Mart 2005’te yüzde 7,9 olan yıllık enflasyon oranı Mart 2024’te yüzde 68,5 oldu. 2005’te yüzde 4,83 olan yıllık gıda enflasyonu ise Mart 2024’te yüzde 70,41’e yükseldi.

Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Mart 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Mart 2024’te TÜFE’nin 1.011 puan (yüzde 47,3) üstüne çıktı.